ნიკოლ პაშინიანი: მშვიდობა ნიშნავს თურქეთთან და აზერბაიჯანთან ურთიერთობების მოგვარებას

მთავრობის მეთაურის თქმით, სომხეთმა აუცილებლად უნდა შეძლოს მეზობლებთან ურთიერთობის ნორმალიზება.

„უნდა აღვნიშნო ჩვენი განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა იმ ხალხის წინაშე, ვისაც სჯერა სომხეთის მომავლის. ასევე უნდა აღვნიშნო ჩვენი პასუხისმგებლობა ყველას წინაშე, ვისაც ეჭვი ეპარება ამ მომავალზე და ამ პასუხისმგებლობას, ამ ისტორიულ პერიოდში შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ ერთი გამოვლინება - მშვიდობა, რაც გულისხმობს ოთხივე მეზობელთან ურთიერთობის ნორმალიზებას“, - განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა. ამასთან, მან აღნიშნა, რომ ირანთან და საქართველოსთან ურთიერთობების მხოლოდ გაღრმავების საჭიროებაა.  

თუმცა, მთავარი კითხვა, მისი თქმით, სხვაა - რამდენად რეალური და განხორციელებადია ეს.

ამ საკითხს ორი მხარე აქვს. ჯერ ერთი, მშვიდობა არ მყარდება ერთპიროვნულად.  მნიშვნელოვანია, რამდენად იქნება მშვიდობისკენ მიმართული აზერბაიჯანის ქმედებები და პოლიტიკა. მეორეც, განსაკუთრებით 44-დღიანი ომის შემდეგ, თუ კომპრომისები იქნება მიღწეული, მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რამდენადაა მისაღები სომხეთის მოქალაქეებისთვის და რამდენად იქნებიან მზად ამ კომპრომისების მტკივნეული რეალიზების პროცესისთვის, - თქვა ნიკოლ პაშინიანმა.

მისი თქმით, მთიანი ყარაბაღის 44-დღიანი ომის შემდეგ აზერბაიჯანი ეიფორიაშია და სურს მიიღოს მეტი და თუ შეძლებს - ყველაფერიც. ბაქოს ამგვარ სწრაფვას არსებული საერთაშორისო ვითარებაც განაპირობებს. „აზერბაიჯანი პირდაპირ თუ ირიბად იქცა ენერგეტიკულ თუ ლოგისტიკურ გზაჯვარედინად და მისი მნიშვნელობა გაიზარდა როგორც რუსეთისთვის, ისე დასავლეთის ზოგიერთი ქვეყნისთვის“, - განაცხადა პაშინიანმა.

თუმცა, ასეთი ვითარება, პრემიერის თქმით, შეიცავს როგორც რისკებს, ასევე შესაძლებლობებს. რისკები თითქმის ყოველდღე ჩანს, შესაძლებლობები კი იმაში მდგომარეობს, რომ თავად სამხრეთ კავკასია არის უზარმაზარი გზაჯვარედინი, სადაც მნიშვნელოვანია როგორც სომხეთის, ისე საქართველოს როლი.

მინისტრთა კაბინეტის ხელმძღვანელი დარწმუნებულია, რომ ამ თვალსაზრისით, რეგიონული სტაბილურობა შეიძლება გახდეს კონსენსუსი რუსეთისა და დასავლეთისთვის. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რეგიონული აფეთქება შესაძლოა გეოპოლიტიკური ცენტრებისთვის ენერგეტიკული უსაფრთხოების კუთხით ახალ პრობლემად იქცეს“, - აღნიშნა პრემიერმა.

მან დაარწმუნა, რომ ცდილობს რაც შეიძლება სწრაფად დადოს სამშვიდობო ხელშეკრულება აზერბაიჯანთან და ეს სურვილი გულწრფელია. თუმცა, ეს ხელშეკრულება რეალური გახდება, თუ ორივე ქვეყანა ორმხრივად აღიარებს ტერიტორიულ მთლიანობას და აიღებს ვალდებულებას, არ წარუდგინონ ტერიტორიული პრეტენზიები ერთმანეთს.

„ფაქტობრივად, ეს იყო შეთანხმება აზერბაიჯანის პრეზიდენტთან სოჭსა და პრაღაში. მინდა დავადასტურო, რომ სომხეთი აღიარებს აზერბაიჯანის ტერიტორიულ მთლიანობას და ჩვენ ველით, რომ აზერბაიჯანი იგივეს გააკეთებს სომხეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის მთელი ტერიტორიის სომხეთის რესპუბლიკის ტერიტორიად აღიარებით“, - ხაზგასმით აღნიშნა ნიკოლ პაშინიანმა.

ერევანმა შესთავაზა, რომ მომავალ სამშვიდობო ხელშეკრულებას დაერთოს საბჭოთა კავშირში შედგენილი სომხეთისა და აზერბაიჯანის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების რუკები. ეს გახდება ქვეყნების ტერიტორიული მთლიანობის საფუძველი.

„თუმცა, აქ უკვე იწყება ყველაზე რთული საკითხი - მთიანი ყარაბაღი. ყარაბაღის კონფლიქტის მთელი პერიოდის განმავლობაში ერთმანეთის გვერდიგვერდ იდგა ხალხთა თვითგამორკვევის უფლებისა და ტერიტორიული მთლიანობის პრინციპები. თუ ამ საკითხს განვიხილავთ ხალხთა თვითგამორკვევის უფლების თვალსაზრისით, მაშინ ვივარაუდებთ, რომ საუბარია კონკრეტულ ტერიტორიაზე. სომხურმა მხარემ კი არა მარტო შექმნა ეს ფილოსოფია, არამედ ყველანაირად დაამაგრა იგი. ამრიგად, ჩვენ, ფაქტობრივად, მოვიტყუეთ საკუთარი თავი და მოვატყუეთ მთიანი ყარაბაღის მოსახლეობა“, - განმარტა პრემიერმა.

პრემიერ-მინისტრი ასევე შეეხო მადრიდული პრინციპების საკითხს. მისი თქმით, მადრიდის პრინციპები და მთიანი ყარაბაღის თვითგამორკვევა ერთმანეთთან შეუთავსებელი აღმოჩნდა.  

რაც შეეხება ალმათის დეკლარაციას, მასში სომხეთის დათქმები არ არის წარმოდგენილი, - განაცხადა ნიკოლ პაშინიანმა. 

მისი თქმით, აუცილებელია სახელმწიფო საზღვრის მკაფიოდ დაფიქსირება. ეს საშუალებას მოგცემთ სწორად შეაფასოთ არსებული მდგომარეობა. „არის მიწები, რომლებიც წლების განმავლობაში იყო ვიღაცის კონტროლის ქვეშ და მათთან დაკავშირებით არის კითხვები. ახლა ამ ტერიტორიას სომხეთად მივიჩნევთ თუ არა? აქ ძალიან მნიშვნელოვანია იურიდიული ბაზის დაზუსტება. არ მინდა უფრო პირდაპირი ვიყო. თუმცა ეს საკითხები დაზუსტებას საჭიროებს“ 

ამის შემდეგ პირადი პასუხისმგებლობის საკითხს შეეხო და აღნიშნა, რომ მას ისეთ  ისეთ ქმედებებში, რაზედაც პასუხისმგებლობა არ ეკისრება.

ჩემი ბრალია, რომ თავიდანვე არ გავაცანი მოქალაქეებს რეალური მდგომარეობა. მე უნდა მეჩვენებინა გასული წლების მოლაპარაკებების შედეგები და მეთქვა: ხალხო, ჩვენ მივედით ამ წერტილამდე და არ არსებობს არჩევანი. მაგრამ მე არ გავაკეთე. ეს არის ის, რაც ჩემი ბრალია და აგრეთვე ის, რომ არ ვთქვი: ეს თამაში დასრულებულია და რაც უფრო მეტს გავაგრძელებთ, მით უფრო ძლიერი იქნება დარტყმა. ასე რომ, თუ რამეს მაბრალებ, მაშინ დამაბრალე, რომ გავაგრძელე... ალბათ ამას შეიძლება ეწოდოს პოპულიზმი. ვფიქრობდი, რომ ჩემი ქვეყნის 30-წლიანი ბრძოლის შემდეგ ამის ასე უბრალოდ თქმა არ შეიძლებოდა, - განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა.  

სომხეთის რესპუბლიკის სუვერენულ ტერიტორიაზე გამავალი დერეფნების აზერბაიჯანის კონტროლის ქვეშ გადაცემაზე მისი დათანხმების შესახებ კითხვაზე პრემიერ-მინისტრმა ლაკონიურად უპასუხა: „საჭიროების შემთხვევაში შემიძლია დავამტკიცო, რომ მსგავსი დაპირება არავისთვის არ მიმიცია".