იმის გამო, რომ რუსეთი უკრაინაში მზარდი წარუმატებლობის წინაშე დგას, ის სულ უფრო ხშირად მიმართავს ირანს დახმარებისთვის, რამაც დასავლეთისა და თეირანის რეგიონალური მოწინააღმდეგეების შეშფოთება გამოიწვია.
აშშ-ს დაზვერვის წყაროებმა CNN-ს განუცხადეს, რომ ირანმა სამხედრო ტრენერები ყირიმში გაგზავნა, რათა რუსი სამხედროები ირანში წარმოებული თვითმფრინავების გამოყენებაში მოამზადონ.
ირანის პერსონალის ყოფნა უკრაინის ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მნიშვნელოვანი ესკალაცია იქნება.
Reuters-მა ასევე გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ირანმა შესაძლოა რუსეთს რაკეტები მიაწოდოს. ირანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სპიკერმა ნასერ კანანმა უარყო ეს ბრალდება და თქვა, რომ ირანი "ყოველთვის ეწინააღმდეგებოდა [უკრაინის] ომის გაგრძელებას".
მიუხედავად მათი განსხვავებებისა, ირანი და რუსეთი უფრო დაახლოვდნენ, რადგან მათ "საფრთხის ერთნაირი აღქმა აქვთ", - თქვა ბეჰნამ ბენ ტალებლუმ, დემოკრატიების დაცვის ფონდის უფროსმა თანამშრომელმა ვაშინგტონში.
რუსეთის შემოჭრის შემდეგ, სანქციების ქვეშ მყოფი ორი ქვეყანა თანამშრომლობდა პოლიტიკურ და ეკონომიკურ საკითხებში, სამხედრო განზომილება კი მათი ურთიერთობის უახლესი ასპექტია.
ირანი, რომელიც 1979 წლის რევოლუციამდე თავისი იარაღის უმეტეს ნაწილს აიმპორტებდა, ახლა თავისი სამხედრო აღჭურვილობის 80%-ზე მეტს აწარმოებს.
ირანმა და რუსეთმა არაერთხელ უარყვეს ისლამური რესპუბლიკის ჩართულობა უკრაინაში.
მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთის მიერ ირანული იარაღის გამოყენება ომში მის სასოწარკვეთაზე უფრო მეტს ამბობს, ვიდრე თეირანის სამხედრო ძლევამოსილებაზე, ექსპერტები ამბობენ, რომ მედიის ცნობები ირანის თვითმფრინავების შესახებ აძლიერებს მის იმიჯს, რადგან ის ცდილობს, მსოფლიოს აჩვენოს, რომ მის იარაღს შეუძლია, კონკურენცია გაუწიოს საერთაშორისო კონფლიქტს.
"ირანელებისთვის ეს არის ბაზრის წილის მოპოვება, პრესტიჟი, ეს არის ალიანსების გამყარება", - თქვა ერიკ ლობმა, ახლო აღმოსავლეთის ინსტიტუტის ირანის პროგრამის არარეზიდენტმა მეცნიერმა და დასძინა, რომ ეს არის სტიმული იმ ქვეყნისთვის, რომელიც ირანივით იზოლირებულია.
ირანი არ იყო ცნობილი, როგორც იარაღის ექსპორტიორი. მისი იარაღი ადრე იგზავნებოდა ერაყში, იემენსა და ლიბანში იდეოლოგიურად დაკავშირებულ მარიონეტებთან, ძირითადად ისლამური რესპუბლიკის საკუთარი რეგიონული დღის წესრიგის შესასრულებლად.
დრონები ახლო აღმოსავლეთში რამდენიმე წელია გამოიყენება, მაგრამ, ლობმა თქვა, რომ "ირანელები 1980-იანი წლებიდან ირან-ერაყის ომის შემდეგ, თავიანთ ძირძველი დრონების შესაძლებლობების გაუმჯობესებაზე მუშაობენ", რაც თეირანს საკმარის დროს აძლევს შემდგომი წინსვლისთვის.
"უკრაინის ომი არის შესაძლებლობა ირანისთვის, დააკვირდეს, თუ როგორ გამოიყენება მისი უპილოტო თვითმფრინავები ბრძოლის ველზე, რათა მან შეძლოს ნაკლოვანებების დანახვა და მათი ჰაუმჯობესება", - თქვა ანისეჰ ბასირი ტაბრიზიმ, გაერთიანებული სამეფოს სერვისების ინსტიტუტის უფროსმა მკვლევარმა ლონდონში. მან დასძინა, რომ "შესაძლებელია ის, რაც უკრაინაში ხდება, ირანს უფრო მეტ მომხმარებელს მოუტანს... ირანს ნამდვილად სურს, იყოს დიდი მოთამაშე იარაღისა და თვითმფრინავების ინდუსტრიაში".
მაგრამ ირანის მტრები ასევე ადევნებენ თვალს მისი უპილოტო თვითმფრინავების შესაძლებლობებს უკრაინაში. მისი რეგიონალური მეტოქეები სპარსეთის ყურის არაბულ ქვეყნებში, იემენში ირანთან დაკავშირებული ჰუთის ჯგუფის თვითმფრინავებზე თავდასხმების პირდაპირი სამიზნეები იყვნენ და მათ ისლამური რესპუბლიკა ამ თვითმფრინავების მიწოდებაში დაადანაშაულეს.
"ირანის მთავარი მტერი - ისრაელიც, სავარაუდოდ, ძალიან ყურადღებით ადევნებს თვალს", - თქვა ამირ ავივიმ, ისრაელის თავდაცვის ძალების გადამდგარმა გენერალმა და ისრაელის თავდაცვისა და უსაფრთხოების ფორუმის დამფუძნებელმა და აღმასრულებელმა დირექტორმა.
"ეს არის საფრთხე და ეს არის შესაძლებლობა", - განუცხადა მან CNN-ს. "ჩვენთვის ეს არის შესაძლებლობა, რეალურად დავინახოთ ირანის შესაძლებლობები, გავიგოთ რა ხდება. მეორეს მხრივ, ერთ-ერთი, რაც გვაწუხებს, არის ის, რომ იარაღმა შეიძლება მიაღწიოს "ჰეზბოლამდე", მაგალითად, ან "ჰამასამდე"".
"ყოველთვის გამოწვევაა, განაგრძო განვითარება და იყო ერთი ნაბიჯით წინ იმ შესაძლებლობებში, რომლებსაც მეორე მხარეც ავითარებს", - თქვა მან. "ასე რომ, ჩვენ ძალიან ყურადღებით ვაკვირდებით იმას, რაც უკრაინაში ხდება".
თუმცა, თეირანისა და მოსკოვის მზარდი სამხედრო კავშირები "ცუდი ამბავია" დასავლეთისთვის, თქვა მან, "რადგან ჩვენ არასოდეს გვინახავს ასეთი მჭიდრო თანამშრომლობა რუსეთსა და ირანს შორის".
საპროტესტო ტალღა რანში
"რეჟიმის შეცვლა არ არის ბაიდენის ადმინისტრაციის პოლიტიკის ნაწილი ირანთან დაკავშირებით", - განუცხადა აშშ-ის სპეციალურმა წარმომადგენელმა ირანში რობერტ მელიმ CNN-ს.
"ჩვენი პოლიტიკაა, დავიცვათ და მხარი დავუჭიროთ ირანის მოქალაქეების ფუნდამენტურ უფლებებს, ისევე როგორც, მოქალაქეების ფუნდამენტურ უფლებებს მთელს მსოფლიოში. ირანში მმართველობის ფორმა ირანელების გადასაწყვეტი იქნება", - თქვა მან.
მთელი ქვეყნის მასშტაბით საპროტესტო აქციები გრძელდება 22 წლის მაჰსა ამინის გარდაცვალების შემდეგ, ქუჩებში რეჟიმის შეცვლის მოწოდებები ისმის.
კლდეზე პროფესიონალმა ირანელმა მთამსვლელმა ელნაზ რეკაბიმ განაცხადა, რომ მან "შემთხვევით" იასპარეზა ჰიჯაბის გარეშე სამხრეთ კორეაში გამართულ აზიის ჩემპიონატზე ამ კვირაში.
მინიმუმ 880 ადამიანი დააკავეს ირანის გილანის პროვინციაში, იტყობინება ნახევრად ოფიციალური საინფორმაციო სააგენტო Tasnim.
ორშაბათს ევროკავშირმა სანქციები დაუწესა 11 ადამიანს და ოთხ ორგანიზაციას მაჰსა ამინის მკვლელობისა და შემდგომ მომიტინგეების დარბევაში მონაწილეობის გამო. ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჰოსეინ ამირ-აბდოლაჰიანმა ამ ნაბიჯს "გადაჭარბებული" უწოდა.
სულ მცირე 215 ადამიანი დაიღუპა მას შემდეგ, რაც ირანში საპროტესტო აქციები დაიწყო, განაცხადა ნორვეგიაში დაფუძნებულმა ირანზე ორიენტირებულმა უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ.
