DW: გერმანული ინსტიტუტი, სანქციების მიუხედავად, ჩრდილოეთ კორეასთან მუშაობდა

იმისათვის, რომ თავიდან იქნეს აცილებული ჩრდილოეთ კორეის სამხედრო შესაძლებლობების გაფართოება, რაც შეუძლებელია სამეცნიერო და ტექნოლოგიური პროგრესის გარეშე, გაეროს უშიშროების საბჭომ დააწესა აკრძალვა ფხენიანთან აკადემიური გაცვლისა და ტექნოლოგიების გადაცემის შესახებ. მთლიანობაში, ჩრდილოეთ კორეის წინააღმდეგ სანქციების ცხრა პაკეტი დაწესდა.

2016 წლის ნოემბერში, კომუნისტური რეჟიმის მეხუთე ბირთვული გამოცდის შემდეგ, გაერომ წევრ ქვეყნებს სთხოვა, შეეწყვიტათ ყოველგვარი სამეცნიერო თანამშრომლობა ჩრდილოეთ კორეასთან - გამონაკლისი შემთხვევების გარდა, რომლებიც საჭიროებენ სპეციალურ ნებართვას.

იაპონელი ექსპერტი კაცუჰისა ფურუკავა ჩრდილოეთ კორეის ექსპერტთა პანელში 2011 წლიდან 2016 წლამდე მუშაობდა. ამ ორგანოს ამოცანაა სანქციების შესრულების მონიტორინგი.

"ეს სანქციები, გაეროს რეჟიმში, შემოღებულ იქნა იმის საფუძველზე, რომ ჩრდილოეთ კორეას შეუძლია მიიღოს მასობრივი განადგურების იარაღთან დაკავშირებული ცოდნა და ინფორმაცია სამოქალაქო საბაზისო ან გამოყენებითი კვლევების მეშვეობით", - განუცხადა მან DW-ს.

მაგრამ ეს შეუმჩნეველი დარჩა ბერლინის მაქს ბორნის ინსტიტუტში (MBI), რომელიც სპეციალიზებულია სამოქალაქო ლაზერულ კვლევაში. MBI, როგორც ცნობილია, აგრძელებს თანამშრომლობას, ძირითადად, ფხენიანში კიმ ილ სუნგის უნივერსიტეტის მკვლევართა ჯგუფთან.

ეს არის ელიტური უნივერსიტეტი ჩრდილოეთ კორეაში. მისი კვლევა კრიტიკულია ქვეყნის ბირთვული და ბალისტიკური იარაღის პროგრამებისთვის. ფურუკავამ DW-ს განუცხადა, რომ უნივერსიტეტში მიმდინარეობს გამოძიება "სანქციების მრავალჯერადი დარღვევისთვის".

როგორც ჩანს, ამ ინფორმაციას არანაირი რეაქცია არ მოჰყოლია MBI-ში, რომელმაც ერთობლივი კვლევა გააგრძელა არა მხოლოდ 2016 წელს სანქციების გამკაცრების შემდეგ, არამედ 2017 წელს ჩრდილოეთ კორეის მეექვსე და ჯერჯერობით ბოლო ბირთვული გამოცდის შემდეგ.

სინამდვილეში, MBI-ის მკვლევარმა დოქტორმა იოაჰიმ ჰერმანმა გამოაქვეყნა ცხრა საერთო ნაშრომი ჩრდილოეთ კორეელ მეცნიერებთან 2017-დან 2020 წლამდე. ფურუკავა ვარაუდობს, რომ ეს თანამშრომლობა "დიდი ალბათობით წარმოადგენს გერმანიის მიერ გაეროს სანქციების ზომების დარღვევას".

ცხრავე ნაშრომი ეძღვნება ფუნდამენტურ კვლევებს ლაზერული ტექნოლოგიების სფეროში.

იოაჰიმ ჰერმანი მუშაობდა ჩრდილოეთ კორეელ ფიზიკოსთან იმ სუნგ-ჯინთან. როგორც DW-მ გაარკვია, სუნგ-ჯინი არის ჩრდილოეთ კორეაში იმ რამდენიმე პრივილეგირებული მეცნიერიდან ერთ-ერთი, რომელსაც აქვს ელექტრონული ფოსტის მისამართი და უფლება აქვს, დაუკავშირდეს გარე სამყაროს - ეს არის ნიშანი იმისა, რომ მას ენდობა ჩრდილოეთ კორეის რეჟიმი. მან DW-ს უპასუხა, რომ "მე მაქვს სამუშაო ელექტრონული ფოსტის მისამართი კიმ ილ სუნის უნივერსიტეტში. ამ ელ. ფოსტის მისამართის გამოყენებით, ჩვენ დავამყარეთ ურთიერთობა და გავაგრძელეთ ერთად მუშაობა".

DW-მ განიხილა მათი უახლესი ერთობლივი პუბლიკაცია ათ დამოუკიდებელ ექსპერტთან: ექვს ფიზიკოსთან და ოთხ ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის ექსპერტთან.

მეცნიერ-ფიზიკოსთა მოსაზრებები გაიყო. ნახევარი საფრთხეს არ ხედავდა. დანარჩენმა შეძლო, წარმოედგინა განვითარების პოტენციური სამხედრო გამოყენება მომავალში.

ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის ოთხივე ექსპერტი შეშფოთებული იყო ორმაგი გამოყენების რისკებით, რაც იმას ნიშნავს, რომ კვლევას შეიძლება ჰქონდეს როგორც სამოქალაქო, ასევე სამხედრო გამოყენება.

"ასეთი ცოდნის გადაცემის საფრთხე რეალურ საფრთხეს წარმოადგენს", - განუცხადა DW-ს გაეროს წყარომ, რომელმაც ანონიმურობა მოითხოვა.

დოქტორმა იოახიმ ჰერმანმა უარი თქვა ინტერვიუზე. MBI-ის ხელმძღვანელობამ DW-ს წერილობით განუცხადა, რომ ინსტიტუტი "არ ატარებს სამხედრო კვლევებს". MBI-მ ასევე განაცხადა, რომ არ იცოდა გაეროს სანქციების გამკაცრების შესახებ: "მაგალითად, არც ერთხელ არ მიგვიღია მოთხოვნა განათლებისა და კვლევის სამინისტროსგან ჩრდილოეთ კორეასთან სამეცნიერო კონტაქტების შეჩერების შესახებ".

ეს ნიშნავს, რომ გერმანელი პოლიტიკოსები არიან დამნაშავე? პასუხის საძიებლად DW შეხვდა კაი გერინგს, ბუნდესტაგის განათლებისა და კვლევის კომიტეტის ხელმძღვანელს. "ორივე მხარის ვალდებულებებია. მათთვის, ვინც ვერ შეამჩნია, რომ არსებობდა ყოვლისმომცველი სანქციების რეჟიმი ჩრდილოეთ კორეის წინააღმდეგ, მე მაქვს კითხვები იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება ეს მოხდეს", - თქვა მან.

მეცნიერების თავისუფლება დაცულია გერმანიის კონსტიტუციით. მიუხედავად იმისა, რომ მთავრობა წითელი ხაზების გავლებისგან თავს იკავებს, რისკის შეფასებაზე პასუხისმგებლობა მეცნიერებს ეკისრებათ. თუ ისინი ეჭვობენ ორმაგი გამოყენების შესაძლებლობას, ისინი უნდა დაუკავშირდნენ ექსპორტის კონტროლის ორგანოებს გადამოწმებისთვის.

როგორც ჩანს, MBI-ის მკვლევარმა საფრთხე ვერ დაინახა და მისმა უფროსებმა თანამშრომლობის შესახებ ძალიან გვიან შეიტყვეს. შესაბამისად, არანაირი გადამოწმება არ მომხდარა.

MBI-ს ბოლო ერთობლივი ნამუშევარი ჩრდილოეთ კორეელ მკვლევრებთან 2020 წელს გამოქვეყნდა. ამის შემდეგ კი თანამშრომლობა შეწყდა.

მიზეზების შესახებ კითხვაზე, MBI-მ განუცხადა DW-ს: "ამის მიზეზი არის დირექტორატის მზარდი შეშფოთება ჩრდილოეთ კორეის როლის შესახებ საერთაშორისო პოლიტიკაში. MBI არ თანამშრომლობს ჩრდილოეთ კორეის რეჟიმის წარმომადგენლებთან".

გაეროს სანქციებმა შეიძლება იმოქმედოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ წევრი ქვეყნები კანონმდებლობას გამოიტანენ, მიაწვდიან და აღასრულებენ მათ. ამ შემთხვევაში ევროკავშირმა გამოსცა შესაბამისი რეგულაცია, რომელიც სავალდებულოა გერმანიისთვის.

მიუხედავად ამ ყველაფრისა, MBI-სთან თანამშრომლობა გერმანიაში არავის განუხილავს. მეცნიერული თვითკონტროლი ვერ მოხერხდა. ყველა ჩართული მხარის კომუნიკაცია არასაკმარისი იყო, თუმცა MBI, როგორც ინსტიტუტი, სარგებლობს სახელმწიფო დაფინანსებით.

გონივრულია ვივარაუდოთ, რომ მთელ სისტემას აქვს სისუსტეები. გაეროს ყოფილი ოფიციალური პირი ფურუკავა გვთავაზობს "ბევრად მჭიდრო თანამშრომლობას სამეცნიერო საზოგადოებასა და ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტოებს შორის".

გერმანელი კანონმდებლები ჯერ კიდევ ერიდებიან მეცნიერებისთვის "წითელი ხაზების" გავლებას.

უკრაინის წინააღმდეგ აგრესიული ომის გამო, გერმანიის ყოველგვარი სამეცნიერო თანამშრომლობა რუსეთთან შეჩერდა. ჩინეთთან სამეცნიერო გაცვლები მწვავე დებატების საგანია. გერმანიას ჯერ არ უპოვია ბალანსი ლიბერალურ ღირებულებებსა და ეროვნული უსაფრთხოების ინტერესებს შორის მეცნიერების სფეროში.