კომერციული ბანკების მხრიდან, საბანკო მომსახურების გაწევისას მომხმარებლისთვის აუცილებელი ინფორმაციის მიწოდების წესის მოთხოვნები მნიშვნელოვანი დარღვევებით მიმდინარეობს, – ასეთია კვლევის შედეგები, რომელიც დღეს ეროვნულმა ბანკმა კომერციულ სექტორს გააცნო.
როგორც შეხვედრაზე ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტმა, ოთარ ნადარაიამ განაცხადა, ამ მიმართულებით, კომერციული ბანკების მიერ ჩატარებული სამუშაოები არასაკმარისია.
"სამწუხაროდ შედეგები არ არის დამაკმაყოფილებელი, მიუხედავად იმისა, რომ 2011 წლის შემდეგ პროგრესი არის, კვლავ პრობლემურია მთელი რიგი საკითხები, მაგალითად როგორიც არის ინფორმაციის პროაქტიური გამჟღავნება, ეფექტურ საპროცენტო განაკვეთზე და სავალუტო რისკზე ინფორმაციის მიწოდება", – განაცხადა ნადარაიამ.
რაც შეეხება რეაგირების ბერკეტს, ეროვნულ ბანკში განმარტავენ, რომ სამი თვის ვადაში, მდგომარეობის გამოუსწორებლობის შემთხვევაში ბანკების მიმართ სანქციები გატარდება.
"ჩვენ ვმსჯელობთ გარკვეულ ვადებზე და სავარაუდოდ ეს იქნება სამ თვიანი ვადა, რა პერიოდშიც ბანკებმა თუ მთლიანად არა, არსებითად მაინც უნდა გამოასწორონ მდგომარეობა და შემდგომ განვიხილავთ უფრო მკაცრი სანქციების საკითხს, მათ შორის არის საერთაშორისო პრაქტიკაში დამკვიდრებული ნორმა, – რაც ნიშნავს, რომ მომხმარებლების უფლებების დაცვასთან დაკავშირებით, გავრცელდება არა მხოლოდ სისტემური ინფორმაცია, არამედ გავრცელდება ბანკების ჭრილში. ვფიქრობთ, რომ ეს ქმედითი ინსტრუმენტი იქნება ამ მიმართულებით", – განმარტავს ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტი.
კვლევაზე მუშაობა 2015 წელს დაიწყო, რომელშიც რეგიონული მასშტაბით ექვსი კომერციული ბანკი იყო ჩართული. კვლევა იდუმალი მყიდველის დახმარებით, თბილისში, კახეთში, იმერეთში, სამეგრელოში და აჭარაში ჩატარდა, სულ შემოწმდა 101 ფილიალი და განვადების პუნქტი.
კვლევა 7 საბანკო პროდუქტს მოიცავდა: სამომხმარებლო სესხი, დეპოზიტური სესხი, განვადება, საკრედიტო ბარათი, ოვერდრაფტი, შემნახველი ანაბარი და ვადიანი ანაბრები.
კვლევისას გამოიკვეთა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ბანკები ხელშეკრულების გაფორმებისას ითვალისწინებენ საქართველოს ეროვნული ბანკის ინფორმაციის მიწოდების წესის მოთხოვნებს, კვლევის შედეგების მიხედვით, მოცემული ინფორმაციის მიწოდება მომხმარებელთან ურთიერთობისას მნიშვნელოვანი დარღვევით მიმდინარეობს.
შემოწმებული ბანკების 87 პროცენტიდან, თანამშრომელი საკუთარი ინიციატივით ეფექტური საპროცენტო განაკვეთის შესახებ ინფორმაციას კლიენტს მხოლოდ 13 პროცენტის შემტხვევაში აწვდის, 74 პროცენტის შემთხვევაში კი ეს დამკვირვებლის ინიციატივით მოხდა. წლიურ საპროცენტო განაკვეთზე კი 100-დან 95 პროცენტი თანამშრომლის ინიციატივა იყო.
თანხის განაღდების საკომისიოს შესახებ, 93 პროცენტიდან, 55 პროცენტის შემთხვევაში ინფორმაციის მიმწოდებელი ბანკის თანამშრომელი იყო, 38 პროცენტის შემთხვევაში, კი ინიციატივა დამკვირვებლისგან მოდიოდა. 51 პროცენტის მხოლოდ 3 პროცენტის შემთხვევაში ხდება ბანკის მხრიდან პირობების ცალმხრივად ცვლილებებზე ინფორმაციის მიწოდება თანამშრომლის ინიციატივით.
"კვლევის შედეგებმა დაადასტურა, რომ ძირითად შემთხვევებში კომერციული ბანკები მომხმარებელს ზეპირსიტყვიერად არ აცნობენ ისეთ მნიშვნელოვან ინფორმაციას, როგორიცაა კრედიტის ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი, სავალუტო რისკი და ფინანსური ხარჯები. ასევე მომსახურების გაწევის დროს არ ხდება პრეტენზიის დაფიქსირების შეთავაზება ბანკის მხრიდან. გარდა ამისა, ზოგიერთ შემთხვევაში მომხმარებელს თავისი ინიციატივით პრეტენზიის დაფიქსირების კუთხითაც შეექმნა პრობლემა", – აცხადებს ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტი.
ანალოგიური კვლევა შემნახველი ბანკების ფონდმა საერთაშორისო თანამშრომლობისთვის, 2012 წელსაც ჩაატარა, რომლის ფარგლებშიც ასევე მნიშვნელოვანი ხარვეზები გამოვლინდა. ეროვნული ბანკი მარეგულირებელი ჩარჩოს პრაქტიკაში შესრულების დონეს მკვეთრად ნეგატიურად აფასებს.
