"ჰამასის" თავდასხმა ისრაელზე წლების განმავლობაში, ქვეყნის ისტორიაში ყველაზე მასშტაბური აღმოჩნდა, თუმცა თავდამსხმელების, დაღუპულების, მძევლებისა და მსხვერპლის რაოდენობა ბოლომდე დადგენილი არ არის. სწრაფ შეჭრას საპასუხო საჰაერო თავდასხმები მოჰყვა და სავარაუდოდ, მომავალში IDF-ის სახმელეთო ოპერაციაც მოჰყვება, რაც კიდევ უფრო მეტ მსხვერპლს გამოიწვევს.
კვირას, ნაშუადღევს, ისრაელის მთავრობამ განაცხადა, რომ შაბათს დილიდან 700-ზე მეტი ისრაელელი დაიღუპა. ისრაელის სამხედრო ექსპერტმა იოსი მელმანმა X-ზე, ინფორმირებული წყაროებზე დაყრდნობით დაწერა, რომ შესაძლოა, მსხვერპლი 800-ზე მეტი იყოს.
"ბევრი მათგანი ჯარისკაცია. ტერორისტებმა ღაზას სექტორში, IDF-ის სამ ბაზაზე შეაღწიეს: ერეზი, რეიმი და კერემ შალომი. საშინელი სცენები იყო იქ. ყველაზე კონსერვატიული შეფასებით, "ჰამასის" ოპერაციაში ასობით ტერორისტი მონაწილეობდა და არა ისე, როგორც თავდაპირველად მოსალოდნელი იყო", - ნათქვამია მის მოხსენებაში.
გარდა ამისა, 100-ზე მეტი ადამიანი გაიტაცეს და 2 ათასზე მეტი დაშავდა. ეს მაჩვენებლები შეიძლება, საბოლოო არ იყოს, რადგან უგზო-უკვლოდ დაკარგული ადამიანების შესახებ ინფორმაცია ზუსტდება და ისრაელში ბრძოლები გაგრძელდა.
პალესტინის ხელისუფლების ცნობით, ღაზას სექტორში, ისრაელის საპასუხო საჰაერო თავდასხმების შედეგად, 500-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა და თითქმის 3 ათასი ადამიანი დაშავდა.
ეს რიცხვები ასევე, ძალიან სავარაუდოა. ჯერ ერთი, ღაზაში ადგილობრივი მოსახლეობა საჰაერო თავდასხმებისგან თავის დასაღწევად მოძრაობს და ქაოსში, სავარაუდოდ, დაღუპულთა დათვლა ძალიან რთული იქნება. მეორეც, საჰაერო დარტყმების ინტენსივობა არ იკლებს.
რთული საკითხები
შემოჭრის გარემოებები, რატომ იყო ასე მოულოდნელი, რატომ არ იყო ისრაელის არმია და სადაზვერვო სამსახურები ამისთვის აშკარად მზად, როგორ მოხდა, რომ არა მხოლოდ მშვიდობიანი მოსახლეობა იყო დაუცველი, არამედ ბაზებზე მყოფი სამხედროებიც, რატომ შეძლეს პალესტინელებმა მრავალი ჯავშანტექნიკის ხელში ჩაგდება - ყველა ეს საკითხი ახლა პრესაში და სოციალურ ქსელებში განიხილება.
ცალკე განიხილება ქვეყნის პოლიტიკური ხელმძღვანელობის როლი, ვინაიდან იგი პასუხისმგებელია გადაწყვეტილების მიღებაზე, მათ შორის ქვეყნის თავდაცვის ორგანიზებაზე.
ამიტომ, ერთ-ერთი მთავარი კითხვა, რომელიც ახლა ისმის არის: ვისი წარუმატებლობა იყო ეს, დაზვერვის თუ პოლიტიკური ხელმძღვანელობის? იცოდნენ თუ არა სადაზვერვო სამსახურებმა თავდასხმის შესახებ, გააფრთხილეს თუ არა ქვეყნის ხელისუფლება?
შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ გამოძიება უკვე მიმდინარეობს სახელმწიფო დონეზე, თუმცა ამ საკითხებზე საჯარო კომენტარი ჯერ არ გაკეთებულა.
მეტიც, პოლიტიკური გადაწყვეტილებები შესაძლოა, გადაიდო - ახლა ოპოზიცია და მმართველი პარტია ეროვნული ერთიანობის მთავრობის ჩამოყალიბებისთვის ემზადებიან, რომელიც ომის განმავლობაში იმუშავებს.
ისრაელის თავდაცვის ძალები (IDF) ტრადიციულად, მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე ძლიერ არმიად მიიჩნევა. ისრაელის სადაზვერვო სამსახურს Mossad-ს და სამხედრო დაზვერვას AMAN-ს ასევე, მაღალი რეპუტაცია აქვს და გამოძიება და დასკვნები ისრაელის ხელისუფლებისთვის მით უფრო მტკივნეული იქნება.
ორგანიზებული თავდასხმა
თავად შეტევა ძალიან კარგად იყო ორგანიზებული. ბევრი კომენტატორის აზრით, ეს შეიძლება ნიშნავდეს, რომ დაგეგმვა სხვა ქვეყნის სადაზვერვო სამსახურებმა განახორციელეს. კომენტარებში ყველაზე ხშირად ისმის სიტყვა "ირანი", თუმცა მყარი მტკიცებულება ჯერ არავის მოუწოდებია.
თავიდანვე, ისრაელმა მასიური სარაკეტო შეტევა განიცადა. რაკეტების ზუსტი რაოდენობა უცნობია, მაგრამ მათი რიცხვი ათასობითაა. "რკინის გუმბათის" სარაკეტო თავდაცვის სისტემამ მრავალი რაკეტა ჩამოაგდო, მაგრამ "ჰამასმა" რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემის "გადატვირთვა" მოახერხა - ეს იყო ერთგვარი DDoS შეტევა. ამიტომ, რაკეტების მნიშვნელოვანმა ნაწილმა ისრაელის ქალაქებს მიაღწია.
შესაძლოა, ამ მასიურმა დარტყმამ, არმიის სარდლობის ყურადღება გადაიტანა, რამაც "ჰამასის" სახმელეთო ჯარების ამოცანა გააადვილა.
თავდასხმის დროს, სოციალურ ქსელებში გამოჩენილი ვიდეოების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, პალესტინელებმა საზღვრის დამცავი კედლის გადალახვა საკმაოდ იოლად მოახერხეს: პალესტინელებმა ის აფეთქებებით ბევრგან გაარღვიეს და საგუშაგოები გაარღვიეს.
როგორ შეძლეს პალესტინელებმა ბარიერის ასე სწრაფად გარღვევა, რომელიც აღჭურვილი იყო სათვალთვალო სენსორებით, კამერებით და დაცული იყო ფიქსირებული პოსტებით?
მაგრამ, როგორც არ უნდა იყოს, ასეთი საშუალებების ამოცანა თავდასხმის შესახებ გაფრთხილებაა. თუმცა, შემდგომი მოვლენებით თუ ვიმსჯელებთ, ასეთი გაფრთხილებაც რომ მიეღოთ, შესაბამისი ცენტრები უკვე ვერაფერს იზამდა.
შეტევა იმდენად სწრაფი იყო, რომ დამცავი კედლის გარღვევის შემდეგ, "ჰამასის" მებრძოლებმა ისრაელის რამდენიმე სამხედრო ბაზას სწრაფად მიაღწიეს.
ვიდეოების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, მათში მყოფი ჯარისკაცები თავდასხმის მოსაგერიებლად მზად არ იყვნენ. ზოგი სამხედრო ნაწილების ტერიტორიაზე მოკლეს, ზოგიც ტყვედ ჩავარდა, ვიდეოებიდან კი ჩანს, რომ ბევრი მათგანი ნახევრად ჩაცმული იყო - შესაძლოა, თავდასხმის დროს ეძინათ.
მძიმე ჯავშანტექნიკა, "ჰამასის" მებრძოლების მიერ გადაღებული კადრებით თუ ვიმსჯელებთ, სამხედროებს პირველ საათებში დიდად არ დაეხმარათ.
და კიდევ ერთი შეკითხვა: ასეთი მასიური თავდასხმის დამალვა განლაგების ფაზაში რთულია. ათასობით გაშვებული რაკეტა ასობით გამშვებს უდრის.
როგორ შეძლეს მათ ეს განგაშის ატეხის გარეშე, უცნობია, ეს ასევე, ისრაელის სამხედრო დაზვერვის მიერ არასწორ გათვლად არის მიჩნეული.
რას გააკეთებს ისრაელი?
IDF, სავარაუდოდ, სახმელეთო ოპერაციას დაიწყებს. ისრაელის უშიშროების კაბინეტმა საომარი მდგომარეობა ოფიციალურად გამოაცხადა, რაც მთავრობას საშუალებას აძლევს, ძირითადი სამხედრო ოპერაციები ჩაატაროს და რეზერვისტების შეკრების შესახებ განაცხადოს.
"შეტევითი ოპერაციის ფორმირება დავიწყეთ, რომელიც მიზნების მიღწევამდე გაგრძელდება. ჩვენ ისრაელის მოქალაქეების უსაფრთხოებას აღვადგენთ და გამარჯვებას მოვიპოვებთ", - ციტირებს ისრაელის გაზეთი Haaretz პრემიერ-მინისტრის სიტყვებს.
ამ ოპერაციის მომზადებას, დიდი ალბათობით, გარკვეული დრო დასჭირდება. რეზერვისტებს მოვალეობის ადგილზე მისვლა მოუწევთ, მათ შორის საზღვარგარეთიდან.
შემდეგ, რეზერვისტებს მოუწევთ, მიეჩვიონ დანაყოფებს, მიიღონ იარაღი, მოემზადონ საბრძოლო მოქმედებებისთვის და გაიარონ საბრძოლო კოორდინაცია.
ამასთან, IDF-ს უკვე ჰყავს ქვედანაყოფები, რომლებიც სრულად მომზადებულნი არიან საბრძოლო მოქმედებების ჩასატარებლად და, შესაბამისად, ოპერაცია შეიძლება, უახლოეს დღეებში დაიწყოს.
სარდლობა გეგმას ამზადებს, მაგრამ რა იქნება, უცნობია.
ამ ოპერაციის განხორციელებაში ყველაზე რთული ის არის, რომ მძევლები "ჰამასის" ხელში არიან. მათი ოფიციალური რაოდენობა უცნობია, მაგრამ ისრაელის საელჩო აშშ-ში იუწყება, რომ სულ ცოტა, 100 ტყვეა. პალესტინის წარმომადგენლებმა უკვე განაცხადეს, რომ ისრაელის ციხეებში პალესტინელ ტყვეებში მათ გაცვლას შეეცდებიან.
ისრაელი, ტრადიციულად, საერთაშორისო კანონებს და ომის წესებს იცავს და საკუთარიც შემოაქვს - მაგალითად, ის პალესტინელებს საჰაერო დარტყმების წინ აფრთხილებს. მაგრამ, ახლა ეს პრაქტიკა გაუქმებულია. თვითმფრინავები ღაზას ობიექტებს გაფრთხილების გარეშე უტევს.
სახმელეთო ოპერაციის მიზანი
პრემიერ-მინისტრმა ბენიამინ ნეთანიაჰუმ პირობა დადო, რომ ქვეყნის ხელისუფლება მიწასთან გაასწორებს ყველა ადგილს, სადაც "ჰამასის" დაჯგუფების შეიარაღებული მხარდამჭერები იმალებიან და ღაზის მოსახლეობას ქალაქის დატოვებისკენ მოუწოდა.
"ჩვენ ნანგრევებად ვაქცევთ ყველა იმ ადგილს, სადაც "ჰამასი" დაფუძნებულია, ყველა იმ ადგილს, სადაც "ჰამასი" იმალება და მოქმედებს. ვეუბნები ღაზას მოსახლეობას: ახლავე წადით, რადგან ჩვენ მალე, ძალის გამოყენებას ყველგან დავიწყებთ," - თქვა ნეთანიაჰუმ.
Reuters-ის ცნობით, ისრაელის უსაფრთხოების კაბინეტის შეხვედრის შემდეგ, პრემიერ-მინისტრმა ბენიამინ ნეთანიაჰუმ განაცხადა, რომ მინისტრთა კაბინეტმა დაამტკიცა გადაწყვეტილებები, რომლებიც მიზნად ისახავს "ჰამასის სამხედრო და სამთავრობო პოტენციალის განადგურებას".
მართალია, გაუგებარია, როგორ ავიცილოთ თავიდან სამოქალაქო მსხვერპლი სახმელეთო ოპერაციის დროს. ყველა სამხედრო ოპერაციას ურბანულ გარემოში, ბოლო წლების განმავლობაში, მშვიდობიანი მოსახლეობის მასობრივი სიკვდილი მოჰყვა. ასე მოხდა სირიის ალეპოში და ასე ხდება ომში, რომელსაც რუსეთი უკრაინაში აწარმოებს. თანამედროვე არმიამ არ იცის, როგორ აიღოს კონტროლი ქალაქებზე მათი განადგურების გარეშე.
თუმცა, თუ ოპერაციის სამხედრო მიზანი - ღაზას კონტროლი - მეტ-ნაკლებად აშკარაა, მაშინ ომის პოლიტიკური მიზანი, როგორც კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორმა და ისრაელში ეროვნული უსაფრთხოების მრჩევლის ყოფილმა მოადგილემ ჩაკ ფრეილიჩმა აღნიშნა, საკმაოდ რთული დასადგენია.
რა ვუყოთ ღაზას, თუ ისრაელი "ჰამასს" დაამხობს? ისრაელს, პროფესორის თქმით, ღაზას ოკუპაცია, თავისი ორი მილიონი მოსახლეობით, გრძელვადიან პერსპექტივაში არ სურს.
"იმისათვის, რომ ეს ისრაელის გამარჯვებად იქცეს, ჩვენ უნდა ვეცადოთ, ვისარგებლოთ ახალი სიტუაციით, რომელიც ღაზას სექტორში, პალესტინის ხელისუფლების კონტროლის აღდგენის ხელშეწყობისთვის შეიქმნება. ადვილი არ იქნება. პალესტინის ხელისუფლებას, ისრაელის სამხედრო დაპყრობის შემდეგ, კონტროლის აღდგენა გაუჭირდება", - თქვა მან.
შეუძლია, თუ არა, "ჰეზბოლას" მეორე ფრონტის გახსნა?
სპეკულაცია იმის შესახებ, რომ ირანი "ჰამასს" ისრაელზე თავდასხმის მომზადებაში დაეხმარა სოციალურ ქსელებში და პრესაში თითქმის მაშინვე დაიწყო.
ირანი "ჰამასის" ერთ-ერთი მთავარი მოკავშირე და სპონსორია და წლებია, ჯგუფს იარაღითა და ფულით ამარაგებს.
ირანის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო IRNA იტყობინება, რომ ქვეყნის პრეზიდენტი სეიედ ებრაჰიმ რაისი "ჰამასის" და მებრძოლი დაჯგუფება "პალესტინის ისლამური ჯიჰადის" ლიდერებს ტელეფონით ესაუბრა.
ამ საუბრის დეტალები უცნობია, თუმცა მალევე, რაისიმ განცხადება გაავრცელა, სადაც სხვა მუსლიმურ ქვეყნებს, პალესტინელების მხარდასაჭერად, ბრძოლაში ჩართვისკენ მოუწოდა.
IRNA-მ ასევე, გამოაქვეყნა ირანის გენერალური შტაბის უფროსის, გენერალ-მაიორ მოჰამად ბაგერის განცხადება, რომელშიც ნათქვამია, რომ ისრაელში განვითარებული მოვლენები არის "წმინდა რისხვის გამოვლინება, რომელიც აჭარბებს პალესტინელ ერს, რომელიც სიონისტური მტრის მიერ არის დაჩაგრული. სიონისტური რეჟიმის დაშლა მისი ლიდერების კოშმარიდან რეალობად იქცევა", - თქვა მან.
ყველაზე სავარაუდო ვარიანტი, ექსპერტების კომენტარებით თუ ვიმსჯელებთ, "ჰეზბოლას" ომში ჩაბმა იქნება.
ეს ისრაელისთვის ძალიან საშიში იქნებოდა - დაჯგუფება, პრაქტიკულად, სრულფასოვანი არმიაა, რომელთან ბრძოლაც გაცილებით რთულია, ვიდრე "ჰამასის" მებრძოლებთან.
ლიბანის საზღვარზე მდგომარეობა უკვე გაუარესდა. კვირას ისრაელის სამხედროებმა გამაფრთხილებელი გასროლა გაუკეთეს "ჰეზბოლას" წევრებს, რომლებიც მიუახლოვდნენ იმ ტერიტორიას, რომელზედაც თავდასხმა დილით განხორციელდა.
ღამით, ლიბანის შიიტურმა დაჯგუფებამ, ისრაელს, "პალესტინელი ხალხის სოლიდარობის ნიშნად, ნაღმსატყორცნებიდან ესროლა" და საპასუხოდ, ისრაელელებმა, სამხრეთ ლიბანში, "ჰეზბოლას" მდებარეობებზე თავდასხმების სერია დაიწყეს.
IDF-ის სპიკერმა დანიელ ჰაგარიმ განაცხადა, რომ ისრაელის არმია სრულ საბრძოლო მზადყოფნაშია, მათ შორის, ქვეყნის ჩრდილოეთით, ლიბანის საზღვარზე, საიდანაც "ჰეზბოლას" დარტყმა შეუძლია.
რაც შეეხება ომის დაწყების სიმძიმეს, ისრაელმა შეერთებული შტატებისგან სამხედრო დახმარების შესახებ დაპირება უკვე მიიღო. უფრო მეტიც, შეერთებული შტატები, აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვაში, Gerald Ford-ის ავიამზიდის დამრტყმელ ჯგუფს აგზავნის.
მასში შედის აშშ-ს საზღვაო ძალების ავიამზიდი USS Gerald Ford, Ticonderoga-ს კლასის მართვადი რაკეტების კრეისერი USS Normandy, ასევე Arleigh-Burke კლასის მართვადი რაკეტების გამანადგურებლები, სამხედრო ხომალდები Ramage, USS Carney და USS Roosevelt, განაცხადა აშშ-ის თავდაცვის მინისტრმა ლოიდ ოსტინმა. "ჩვენ ასევე, გადავდგით ნაბიჯები, რეგიონში აშშ-ის საჰაერო ძალების F-35, F-15, F-16 და A-10 გამანადგურებელი ესკადრილიების გასაძლიერებლად", - დასძინა ოსტინმა.