დიდი რაოდენობით ულტრა გადამუშავებული საკვების მიღება ზრდის კიბოს, განსაკუთრებით საკვერცხის კიბოს განვითარებისა და სიკვდილის რისკს, ნათქვამია ახალ კვლევაში, რომელშიც 197000-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა, რომელთაგან ნახევარზე მეტი ქალი იყო.
ზედმეტად დამუშავებულ საკვებს მიეკუთვნება წინასწარ შეფუთული სუპები, სოუსები, გაყინული პიცა და მზა კერძები, ასევე ჰოთ-დოგები, ძეხვეული, გაზიანი სასმელები, მაღაზიაში ნაყიდი ნამცხვრები, კანფეტები, დონატები, ნაყინი და მრავალი სხვა.
"ულტრა გადამუშავებული საკვები იწარმოება ინდუსტრიული წარმოშობის ინგრედიენტებით და ხშირად იყენებენ საკვებ დანამატებს ფერის, გემოს, კონსისტენციის, ტექსტურის ან შენახვის ვადის გასაგრძელებლად", - თქვა პირველმა ავტორმა დოქტორმა კიარა ჩანგმა, ჯანმრთელობისა და ზრუნვის ეროვნული ინსტიტუტის მკვლევარმა ლონდონის იმპერიული კოლეჯის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სკოლის განცხადებაში.
ადამიანები, რომლებიც მიირთმევენ მეტ ულტრა გადამუშავებულ საკვებს, ასევე მიდრეკილნი არიან "მიიღონ მეტი გაზიანი სასმელი და ნაკლები ჩაი და ყავა, ისევე როგორც ნაკლები ბოსტნეული და სხვა საკვები, რომლებიც დაკავშირებულია ჯანსაღ დიეტასთან", - თქვა დუან მელორმა, რეგისტრირებულმა დიეტოლოგმა და უფროსმა მასწავლებლებმა ასტონის სამედიცინო სკოლაში.
"ეს შეიძლება ნიშნავდეს იმას, რომ ეს შეიძლება არ იყოს კონკრეტულად ულტრა გადამუშავებული საკვების ეფექტი, არამედ ასახავდეს უფრო ჯანსაღი საკვების ნაკლებად მიღების გავლენას", - თქვა მელორმა, რომელიც არ იყო ჩართული კვლევაში.
კვლევა, რომელიც სამშაბათს გამოქვეყნდა ჟურნალში eClinicalMedicine, ასახავს კავშირს ულტრა გადამუშავებული საკვებსა და 34 სხვადასხვა ტიპის კიბოს შორის 10 წლის განმავლობაში.
მკვლევრებმა გამოიკვლიეს ინფორმაცია 197,426 ადამიანის კვების ჩვევების შესახებ, რომლებიც იყვნენ დიდი ბრიტანეთის Biobank-ის ნაწილი.
კვლევაში მონაწილე ადამიანების მიერ მოხმარებული ულტრა გადამუშავებული საკვების რაოდენობა მერყეობდა მათი დიეტის 9,1%-იდან 41,4%-მდე.
შემდეგ კვების რეჟიმი შეადარეს სამედიცინო ჩანაწერებს, სადაც ჩამოთვლილია როგორც დიაგნოზები, ასევე კიბოსგან სიკვდილიანობა.
ულტრა გადამუშავებული საკვების მოხმარების ყოველი 10%-იანი ზრდა დაკავშირებული იყო ნებისმიერი კიბოს განვითარების 2%-ით და საკვერცხის კიბოს დიაგნოზის 19%-ით გაზრდილ რისკთან, ნათქვამია ლონდონის იმპერიული კოლეჯის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.
კვლევამ აჩვენა, რომ სიმსივნით გამოწვეული სიკვდილიანობა ასევე გაიზარდა. ულტრა გადამუშავებული საკვების მოხმარების ყოველი დამატებითი 10%-ით გაზრდის შემთხვევაში, ნებისმიერი კიბოთი სიკვდილის რისკი 6%-ით იზრდებოდა, ხოლო საკვერცხის კიბოთი სიკვდილის რისკი 30%-ით გაიზარდა.
როდესაც საქმე ეხება ქალებში კიბოსგან სიკვდილს, საკვერცხის კიბო მეხუთე ადგილზეა და "აღრიცხავს უფრო მეტ სიკვდილიანობას, ვიდრე ქალის რეპროდუქციული სისტემის ნებისმიერი სხვა კიბო", - აღნიშნა ამერიკის კიბოს საზოგადოებამ.
"აღმოჩენები ემატება წინა კვლევებს, რომლებიც აჩვენებენ კავშირს დიეტაში ულტრა გადამუშავებული საკვების (UPFs) უფრო მეტ წილსა და სიმსუქნის, გულის შეტევის, ინსულტის და ტიპი 2 დიაბეტის უფრო მაღალ რისკს შორის", - თქვა საიმონ სტინსონმა, კვების მეცნიერმა. სტინსონი არ იყო ჩართული ახალ კვლევაში.
"თუმცა, წინა კვლევებისა და დღეს გამოქვეყნებული ახალი ანალიზის მნიშვნელოვანი შეზღუდვა არის ის, რომ დასკვნები არის დაკვირვებითი და, შესაბამისად, არ იძლევა მკაფიო მიზეზობრივ კავშირს UPF-სა და კიბოს შორის, ან სხვა დაავადებების რისკს შორის“, - თქვა სტინსონმა.
ადამიანები, რომლებიც მიირთმევდნენ ყველაზე მეტ ულტრა გადამუშავებულ საკვებს, "უფრო ახალგაზრდები იყვნენ და ნაკლებად ჰქონდათ სიმსივნის ოჯახური ისტორია", - წერენ ჩანგი და მისი კოლეგები.
ულტრა გადამუშავებული საკვების დიდი რაოდენობის მომხმარებლები ნაკლებად იყვნენ ფიზიკურ აქტიურნი. კვლევამ აჩვენა, რომ ამ ადამიანებს ასევე ჰქონდეთ დაბალი შემოსავალი და განათლება და ცხოვრობდნენ ყველაზე დაუცველ თემებში.
"ეს კვლევა ემატება მზარდ მტკიცებულებებს, რომ ულტრა გადამუშავებული საკვები, სავარაუდოდ, უარყოფითად იმოქმედებს ჩვენს ჯანმრთელობაზე, მათ შორის კიბოს განვითარების რისკზე", - თქვა ექიმმა ესტერ ვამოსმა, კვლევის წამყვანმა ავტორმა და ლონდონის იმპერიული კოლეჯის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სკოლის უფროსმა ლექტორმა.
ეს უკანასკნელი კვლევა არ არის პირველი, რომელმაც აჩვენა კავშირი ულტრა გადამუშავებული საკვების დიდი რაოდენობით მიღებასა და კიბოს შორის.
2022 წელს ჩატარებულმა კვლევამ შეისწავლა 200 000-ზე მეტი მამაკაცისა და ქალის დიეტა შეერთებულ შტატებში 28 წლამდე და აღმოაჩინა კავშირი ულტრა გადამუშავებულ საკვებსა და კოლორექტალურ კიბოს შორის მამაკაცებში, მაგრამ არა ქალებში.
არსებობს "ასობით კვლევა, რომელიც ულტრა გადამუშავებულ საკვებს აკავშირებს სიმსუქნესთან, კიბოსთან, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებთან და საერთო სიკვდილიანობასთან", - განუცხადა CNN-ს მარიონ ნესტლემ, პაულეტ გოდარდის პროფესორმა ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის კვების, საკვების კვლევებისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის საკითხებში.
მიუხედავად იმისა, რომ დიდ ბრიტანეთში დაფუძნებულ ახალ კვლევას არ შეუძლია დაამტკიცოს მიზეზობრიობა, "სხვა ხელმისაწვდომი მტკიცებულებები აჩვენებს, რომ ჩვენს დიეტაში ულტრა გადამუშავებული საკვების შემცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის მხრივ მნიშვნელოვანი სარგებელი", - თქვა ვამოსმა.
"ამ დასკვნების დასადასტურებლად და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის საუკეთესო სტრატეგიების გასაგებად საჭიროა შემდგომი კვლევა, რათა შევამციროთ ულტრა გადამუშავებული საკვების ფართოდ გავრცელებული არსებობა", - დასძინა მან.
