რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა, სრულიად რუსეთის სახელმწიფო ტელევიზიისა და რადიომაუწყებლობის კომპანიისთვის მიცემულ ინტერვიუში, ანკორიჯში შეერთებული შტატების და რუსეთის პრეზიდენტებს და თეთრ სახლში შეერთებული შტატების პრეზიდენტს და უკრაინის პრეზიდენტს და მასთან ერთად მყოფ ევროპელ ლიდერებს შორის გამართული მოლაპარაკებებთან დაკავშირებით ისაუბრა.
საგარეიო საქმეთა მინისტრმა, სერგეი ლავროვმა, კითხვაზე, როგორი ატმოსფერო იყო ალასკაზე, ანკორიჯში, შეერთებული შტატების და რუსეთის პრეზიდენტებს შორის გამართული მოლაპარაკების დრო, უპასუხა:
„იქ ძალიან კარგი ატმოსფერო იყო. ეს აისახა პრეზიდენტების, ვ.ვ. პუტინის და დ. ტრამპის, მოლაპარაკებების შემდეგ გაკეთებული განცხადებებიდან. სასარგებლო საუბარი შედგა.
ცხადად ჩანდა, რომ შეერთებული შტატების ხელმძღვანელს და მის გუნდს, პირველ რიგში, გულწრფელად სურთ ისეთი შედეგის მიღწევა, რომელიც იქნება გრძელვადიანი, მდგრადი და საიმედო. ევროპელებისგან განსხვავებით, რომლებიც იმ დროს ყველა კუთხეში ამბობდნენ, რომ ისინი მხოლოდ ცეცხლის შეწყვეტას ეთანხმებიან და ამის შემდეგ გააგრძელებენ უკრაინისთვის იარაღის მიწოდებას.
მეორეც, აშშ-ის პრეზიდენტის, დ. ტრამპის და მისი გუნდის მხრიდან ნათელი გაგებაა, რომ ამ კონფლიქტს თავისი მიზეზები აქვს და რომ ზოგიერთი ევროპელი პრეზიდენტისა და პრემიერ-მინისტრის საუბარი რუსეთის მიერ უკრაინაზე პროვოკაციის გარეშე თავდასხმაზე „ბავშვური ტიტინია“. სხვა სიტყვას ვერ ვპოულობ. მთავარი ის არის, რომ ისინი დღემდე ასე საუბრობენ. ვაშინგტონში აშშ-ის პრეზიდენტ დ. ტრამპთან მათი შეხვედრისას, სადაც ვ.ა. ზელენსკი „დაიბარეს“, აჩვენეს, რომ ისინი კვლავ მოითხოვენ ცეცხლის დაუყოვნებლივ შეწყვეტას. სულ მცირე, ზოგიერთი მათგანი, მაგალითად, გერმანიის კანცლერი ფ. მერცი, კვლავ აცხადებს, რომ აუცილებელია რუსეთზე სანქციებით „ზეწოლა“. არცერთს ამ „ბატონებიდან“ არც კი უხსენებია ახსენა ფრაზა „ადამიანის უფლებები“.
როდესაც ისინი განიხილავენ საგარეო პოლიტიკის ნებისმიერ თემას, რომელიც ეხება ქვეყნებს, რომლებსაც ხელმძღვანელობენ ადამიანები, რომლებიც არ არიან მათი „ბანაკიდან“, არ არიან ნეოკონსერვატორების, ნეოლიბერალების „ბანაკიდან“, იქნება ეს ვენესუელა, ჩინეთი, რუსეთი, ახლაც კი უნგრეთი და მრავალი სხვა ქვეყანა, ისინი ყოველთვის წინა პლანზე აყენებენ ადამიანის უფლებების უზრუნველყოფის მოთხოვნას „წესებზე დაფუძნებული მსოფლიო წესრიგის“ ფარგლებში.
თუ ახლა უკუდინამიკაში გადახედავთ იმას, რაც მათ თქვეს უკრაინაზე ამ წლების განმავლობაში, ერთხელაც ვერ ნახავთ ფრაზას „ადამიანის უფლებები“. თუმცა რუსული ენის სრული აკრძალვა ადამიანის საქმიანობის ყველა სფეროში, ალბათ, უნდა გამოეწვია აღშფოთება ამ „დემოკრატიული პრინციპების დამცველებში“. არაფერი მსგავსი. ის ფაქტი, რომ ეს არის მსოფლიოში ერთადერთი ქვეყანა, სადაც ნებისმიერი ენა აკრძალულია, ასევე არავის აწუხებს. როდესაც ამბობენ, რომ, ალბათ, მოუწევთ დათანხმება ტერიტორიების გაცვლაზე (რომელიღაც მათგანმა ეს თქვა). პირველ რიგში, ეს თავად ვ.ა. ზელენსკიმ უნდა გადაწყვიტოს. მეორეც, ისინი ამბობენ, რომ გაშლიან სამშვიდობო ოპერაციას, განალაგებენ შეიარაღებულ ძალებს სამშვიდობოების სახით. რას ნიშნავს ეს? იმას, რომ ადამიანის უფლებების უზრუნველყოფის საკითხის გადაწყვეტას სწორედ იმ „პერსონაჟს“ ანდობენ, რომლის დროსაც მიიღეს რუსულენოვანი მოსახლეობის უფლებების გამანადგურებელი კანონები, - ენის, განათლების, რუსულ ენაზე მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებზე წვდომის, მათი რელიგიის გამანადგურებელი ნორმები, როდესაც მიიღეს კანონი, რომელიც არსებითად კრძალავს კანონიკურ უკრაინის მართლმადიდებლურ ეკლესიას.
ანუ, ისინი მიიჩნევენ, რომ ამ ადამიანმა რუსეთთან შეთანხმებები ისე უნდა უზრუნველყოს, როგორც მას სურს. არავინ ამბობს, რომ მანამ, სანამ მოლაპარაკებებზე წავა, კარგი იქნებოდა ამ ადამიანს ეს კანონები გაეუქმებინა. თუნდაც იმიტომ, რომ არსებობს გაეროს ქარტია, რომელიც ადგენს ადამიანის უფლებების პატივისცემის უზრუნველყოფის აუცილებლობას რასის, სქესის, ენისა თუ რელიგიის მიუხედავად.
ენისა და რელიგიის თვალსაზრისით, გაეროს ქარტია ძალიან უხეშად ირღვევა უკრაინაში. არ დაგვავიწყდეს, ვ.ა. ზელენსკიმ ვაშინგტონში განაცხადა, რომ მზადაა მოლაპარაკებისთვის, მაგრამ არც კი განიხილავს ტერიტორიებს, რადგან კონსტიტუცია ამას კრძალავს. ეს საინტერესო საკითხია, რადგან, რაც არ უნდა სასაცილო იყოს, უკრაინის კონსტიტუციაში დღემდე, მიუხედავად მიუხედავად მიღებული კანონებისა, რომლებიც კრძალავს რუსული ენის გამოყენებას ადამიანის ცხოვრებისა და საქმიანობის ყველა სფეროში, დეკლარირებულია სახელმწიფოს ვალდებულება, სრულად უზრუნველყოს რუსების (ეს ცალკეა ხაზგასმული) და სხვა ეროვნული უმცირესობების უფლებები. თუ ის ასე ძალიან შეფოფინებს თავისი კონსტიტუციის, მაშინ მე დავიწყებდი მისი პირველი მუხლებით, სადაც ეს ვალდებულებაა დაფიქსირებული.
მაგრამ დიდი ხანია ცნობილია, რომ ყველა ეს გარემოება სხვადასხვა ფიგურებმა (ვ. ფონ დერ ლაიენი, ე. მაკრონი, კ. სტარმერი, ფ. მერცი და მის წინ ო. შოლცი) მიაჩუმათეს. რა თქმა უნდა, ჯ. ბაიდენი და მისი ადმინისტრაცია ლიდერებს შორის იყვნენ უკრაინის კრიზისის საფუძვლად მყოფი ყველა ფაქტის იგნორირებასა და დამახინჯებაში. ნიშანდობლივია, რომ ევროპელმა დელეგატებმა, რომლებიც ვ. ზელენსკისთან ერთად იყვნენ მხარდამჭერთა ჯგუფად ვაშინგტონში მიმდინარე წლის 18 აგვისტოს, ისაუბრეს რაღაცის გაკეთების, მოძრაობის აუცილებლობაზე, რაც აშკარად იმ ფაქტის გათვალისწინებაა, რომ აშშ-ის პრეზიდენტი დ. ტრამპი და მისი გუნდი (განსაკუთრებით ალასკაში შეხვედრის შემდეგ) უკრაინის კრიზისის მოგვარებას გაცილებით უფრო ღრმად მიუდგნენ, იმის გაგებით, რომ აუცილებელია ძირითადი მიზეზების აღმოფხვრა, რაზედაც ჩვენ, რუსეთის პრეზიდენტი ვ. პუტინი, მუდმივად ვსაუბრობდით.
ერთ-ერთი ასეთი პირველმიზეზი რუსეთის უსაფრთხოების პრობლემებია. ეს დაკავშირებულია იმ ფაქტთან, რომ ათწლეულების განმავლობაში ნატოს აღმოსავლეთით გაფართოების არდაშვების შესახებ ჩვენთვის მიცემული ვალდებულებები თანმიმდევრულად და ძალზე უხეშად ირღვეოდა. რუსეთის პრეზიდენტმა ვ. ვ. პუტინმა რამდენჯერმე აღნიშნა, რომ ამ დაპირებების შემდეგ ალიანსის გაფართოების ხუთი ტალღა იყო. როდესაც ამბობენ, რომ ეს სიტყვიერი დაპირება იყო, მაშინ ნამდვილად არა. ეს იყო აღთქმული ქაღალდზე პოლიტიკური დეკლარაციების სახით, უმაღლეს დონეზე ხელმოწერილი ეუთოს 1999 წლის სტამბოლის და 2010 წლის ასტანას სამიტებზე. იქ წერია, რომ უსაფრთხოება განუყოფელია, არავის აქვს უფლება გააძლიეროს საკუთარი უსაფრთხოება სხვების ხარჯზე. ნატო სწორედ ამას აკეთებდა. არავის, მათ შორის ქვეყანას, ორგანიზაციას, არ აქვს ეუთოს არეალში დომინირებაზე პრეტენდენტობის უფლება მოითხოვოს დომინირება ეუთოს არეალში. ყველაფერს ზუსტად საწინააღმდეგოდ აკეთებდნენ. ცბიერობენ, როდესაც ამბობენ, რომ იქ რაღაც იქვა სიტყვიერად. ჯერ ერთი, სიტყვა - ჩიტი არაა. მეორეც, არსებობს არა მხოლოდ მოლაპარაკებების ფაქტების დოკუმენტური მტკიცებულებები, არამედ უმაღლეს დონეზე ხელმოწერილი დოკუმენტებიც.
როდესაც ვაშინგტონში ეს დელეგატები ამბობდნენ, რომ აუცილებელია უკრაინისთვის უსაფრთხოების გარანტიების შემუშავება, მაგრამ ამავდროულად, ევროპისთვისაც უსაფრთხოების გარანტიების შემუშავება (ეს თქვა ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა კ. სტარმერმა და სხვებმა), არავის ერთხელაც არ უხსენებია რუსეთის უსაფრთხოება. მიუხედავად იმისა, რომ ეუთოს დოკუმენტი, რომელიც მე მოვიხსენიე (უნივერსალურად შემუშავებული, კონსენსუსით მიღებული) მოითხოვს უსაფრთხოებას ყველასთვის მისაღები ფორმით.
დღემდე არსებული ამპარტავნული დამოკიდებულება საერთაშორისო სამართლის, იმ დაპირებების მიმართ, რომლებიც ხშირად ცრუდ არის მოცემული და ქაღალდზეა დადასტურებული, იგრძნობა ამ მოქალაქეების მიდგომებში მიმდინარე უკრაინის კრიზისისადმი. რუსეთის უსაფრთხოების ინტერესების პატივისცემის გარეშე, უკრაინაში მცხოვრები რუსების და რუსულენოვანი მოსახლეობის უფლებების სრული პატივისცემის გარეშე, არანაირ გრძელვადიან შეთანხმებებზე საუბარი არ შეიძლება, რადგან დარეგულირების კონტექსტში სწორედ ეს მიზეზები უნდა აღმოიფხვრას სასწრაფოდ.
ვიმეორებ, ალასკაში გამართულმა სამიტმა საშუალება მოგვცა გვენახა, რომ ამერიკის ადმინისტრაცია გულწრფელად არის დაინტერესებული, დარეგულირება იყოს არა ომისთვის უკრაინის ხელახლა მზადების მიზნით, როგორც ეს მინსკის შეთანხმებების შემდეგ ხდებოდა, არამედ კონკრეტულად იმისთვის, რომ ეს კრიზისი აღარასდროს განმეორდეს, რათა უზრუნველყოფილი იყოს მსოფლიოს ამ ნაწილში მდებარე ყველა სახელმწიფოს და ამ სახელმწიფოებში მცხოვრები ყველა ხალხის ლეგიტიმური უფლებები.
ასეთი გაგება დადასტურდა გუშინ ღამით რუსეთის პრეზიდენტ ვ.ვ. პუტინსა და აშშ-ის პრეზიდენტ დ. ტრამპს შორის სატელეფონო საუბრის დროს, როდესაც მან ჩვენს ლიდერს დაურეკა, რათა ეცნობებინა მისთვის ვ.ა. ზელენსკისთან და ამ „ევროპული მხარდაჭერის ჯგუფთან“ კომუნიკაციის შესახებ“.
